Vai trò của Glucosamine và các hoạt chất hỗ trợ trong điều trị thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là bệnh lý mạn tính thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, gây đau, cứng khớp và hạn chế vận động. Trong nhiều thập kỷ qua, Glucosamine cùng với các hoạt chất hỗ trợ như Chondroitin, Collagen type II, MSM, Hyaluronic Acid đã được nghiên cứu rộng rãi với mục tiêu làm chậm tiến triển bệnh, cải thiện triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. 

Vậy những hoạt chất này thực sự mang lại lợi ích gì và có vai trò thế nào trong điều trị thoái hóa khớp? Cùng tham khảo bài viết của Anh Khuê Pharma để tìm hiểu kĩ hơn nhé

Tổng quan về thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là tình trạng sụn khớp bị bào mòn, xương dưới sụn tổn thương, kèm theo phản ứng viêm ở màng hoạt dịch, dẫn đến đau và giảm khả năng vận động.

• Theo WHO, khoảng 10% nam giới và 18% nữ giới trên 60 tuổi mắc thoái hóa khớp.
• Ở Việt Nam, tỷ lệ này đang gia tăng nhanh do tuổi thọ cao hơn và lối sống ít vận động.

>>> Xem thêm: 4 giai đoạn thoái hóa khớp gối: Cách nhận biết và điều trị 

Triệu chứng lâm sàng

• Đau khớp tăng khi vận động, giảm khi nghỉ.
• Cứng khớp buổi sáng (<30 phút).
• Lạo xạo trong khớp khi cử động.
• Biến dạng khớp ở giai đoạn muộn.

Glucosamine – hoạt chất kinh điển trong điều trị thoái hóa khớp

Glucosamine là hợp chất tự nhiên được xem như những “viên gạch” giúp cơ thể xây dựng tế bào và cấu trúc mô, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng cơ thể, phát triển và duy trì sụn trong khớp.

Glucosamine tồn tại tự nhiên trong cơ thể, nhưng cũng là một chất có thể bổ sung từ chế độ ăn uống hàng ngày. Glucosamine thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng rối loạn xương khớp, ngoài ra còn được ứng dụng điều trị một số bệnh viêm khác.

Glucosamine thường được sử dụng để điều trị và ngăn ngừa các rối loạn khớp, chẳng hạn như viêm xương khớp. Nó có thể được dùng bằng đường uống hoặc bôi tại chỗ ở dạng kem hoặc thuốc mỡ.

Cơ chế tác dụng

• Kích thích tổng hợp proteoglycan và collagen type II – thành phần chính của sụn khớp.
• Ức chế enzym phá hủy sụn như collagenase, phospholipase.
• Giảm sản xuất các chất gây viêm.
• Giảm đau và cải thiện chức năng khớp gối sau 4–8 tuần sử dụng.
• Làm chậm tiến triển hẹp khe khớp trên X-quang.

Các hoạt chất hỗ trợ quan trọng khác

Chondroitin Sulfate

Là thành phần chính của sụn, giữ nước giúp duy trì tính đàn hồi và khả năng chịu lực cho mô sụn.

Cơ chế:

• Gắn kết nước vào mô sụn, tăng độ nhớt và duy trì sự linh hoạt cho khớp.
• Ức chế enzym phá hủy sụn (elastase, hyaluronidase).
• Giảm các chất trung gian gây viêm trong màng hoạt dịch, giảm đau cho khớp
• Bảo vệ sụn khớp trước tác động cơ học.

Hiệu quả lâm sàng: Nhiều nghiên cứu cho thấy dùng Chondroitin Sulfate liều 800–1200 mg/ngày trong 2–3 tháng giúp giảm đau khớp gối, cải thiện độ nhớt của dịch khớp.

Ý nghĩa: Khi kết hợp với Glucosamine, Chondroitin Sulfate tạo tác dụng hiệp đồng trong phục hồi mô sụn và làm chậm tiến triển thoái hóa khớp.

Collagen type II

Là dạng collagen chủ yếu trong sụn khớp, chiếm khoảng 90% cấu trúc protein trong sụn.

Cơ chế:

• Cung cấp nguyên liệu tái tạo sụn khớp.
• Dạng collagen thủy phân dễ hấp thu, giúp kích thích tế bào sụn sản sinh mô sụn mới.
• Ức chế phản ứng tự miễn chống lại sụn (đặc biệt trong viêm khớp dạng thấp).

Nghiên cứu trên Journal of International Society of Sports Nutrition (2012) cho thấy Collagen type II thủy phân giúp giảm đau khớp gối và tăng khả năng vận động ở người thoái hóa khớp.

Sau 3–6 tháng, nhiều bệnh nhân ghi nhận cứng khớp buổi sáng giảm rõ rệt, đồng thời giảm đau và cải thiện độ linh hoạt khớp gối

Ứng dụng: Dùng lâu dài để bảo vệ và phục hồi cấu trúc sụn, thường kết hợp với Glucosamine.

MSM (Methylsulfonylmethane)

Là hợp chất lưu huỳnh tự nhiên, có trong rau củ, trái cây và động vật.

Cơ chế:

• Cung cấp lưu huỳnh để tổng hợp collagen và keratin.
• Tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa, ức chế gốc tự do.

Hiệu quả:

• Theo nghiên cứu Clinical Drug Investigation (2004), bổ sung MSM trong 12 tuần giúp giảm đau khớp gối ở bệnh nhân thoái hóa.
• Khi kết hợp với Glucosamine và Chondroitin, MSM làm tăng hiệu quả giảm đau, giảm sưng khớp và cải thiện chức năng khớp.

Ý nghĩa: MSM đặc biệt hữu ích cho bệnh nhân bị thoái hóa khớp kèm viêm mạn tính.

Hyaluronic Acid (HA)

Là polysaccharide có nhiều trong dịch khớp, tạo độ nhớt bôi trơn và đàn hồi cho khớp.

Cơ chế:

• Bôi trơn khớp, giảm ma sát khi vận động.
• Kích thích tế bào sụn sản xuất proteoglycan.
• Giảm viêm trong khớp.
• Cải thiện vận động, giảm đau ngắn hạn ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối.

Ứng dụng lâm sàng: Dùng đường uống hoặc tiêm nội khớp.

Nghiên cứu trên Osteoarthritis and Cartilage (2016) cho thấy tiêm HA nội khớp cải thiện đau và chức năng vận động trong 6 tháng.

Ý nghĩa: HA thường chỉ định cho bệnh nhân thoái hóa khớp gối mức độ vừa và nặng, hoặc khi các phương pháp khác không đáp ứng.

Các vi chất dinh dưỡng hỗ trợ xương khớp

Vitamin D & K2:

• Vitamin D tăng hấp thu canxi ở ruột.

• Vitamin K2 giúp gắn canxi vào xương thay vì lắng đọng ở mạch máu.

• Thiếu 2 vitamin này làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.

Omega-3: Có tác dụng kháng viêm, đặc biệt trong viêm khớp dạng thấp.

Magie, Kẽm: Cần thiết cho quá trình khoáng hóa xương và duy trì chức năng tế bào sụn.

Kết hợp Glucosamine và các hoạt chất khác

• Nghiên cứu GAIT (Glucosamine/Chondroitin Arthritis Intervention Trial, 2006): Glucosamine kết hợp Chondroitin có hiệu quả trong nhóm bệnh nhân thoái hóa khớp gối mức độ trung bình – nặng.
• Meta-analysis (Cochrane, 2018): Collagen type II có thể cải thiện độ linh hoạt và giảm đau so với giả dược.
• Clinical Nutrition Journal (2020): MSM kết hợp Glucosamine và Chondroitin giúp giảm điểm đau VAS rõ rệt sau 12 tuần.

Khi nào nên dùng Glucosamine và các hoạt chất hỗ trợ?

• Người trung niên, cao tuổi có dấu hiệu đau và cứng khớp.
• Người làm việc nặng, vận động viên có nguy cơ thoái hóa khớp sớm.
• Bệnh nhân thoái hóa khớp giai đoạn nhẹ – trung bình.
• Người muốn phòng ngừa và làm chậm tiến triển thoái hóa.

Giải pháp toàn diện trong chăm sóc xương khớp

Kết hợp hoạt chất hỗ trợ và thay đổi lối sống:

• Dùng Glucosamine, Chondroitin, Collagen type II, MSM theo chỉ định.
• Ăn uống cân đối: giàu canxi, vitamin D, omega-3.
• Vận động hợp lý: đi bộ, yoga, bơi lội.
• Giữ cân nặng ổn định để giảm tải cho khớp.

Vai trò của các sản phẩm hỗ trợ tại chỗ

Ngoài viên uống, các sản phẩm giảm đau tại chỗ giúp kiểm soát triệu chứng nhanh mà không gây tác dụng phụ toàn thân. Ví dụ: Traulen – Diclofenac xịt tại chỗ (xem tại traulen.com.vn):

• Giảm đau, kháng viêm tức thì tại khớp.
• Thấm nhanh qua da, tác động trực tiếp lên mô viêm.
• Ít gây tác dụng phụ tiêu hóa so với thuốc uống.
• Phù hợp cho bệnh nhân thoái hóa khớp cần giảm đau nhanh để duy trì vận động.

Kết luận

Thoái hóa xương khớp là bệnh lý mạn tính phổ biến, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng sống. Các hoạt chất như Glucosamine, Chondroitin, Collagen type II, MSM, Hyaluronic Acid đã chứng minh vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị, làm chậm tiến triển và cải thiện triệu chứng.

Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, bệnh nhân cần kết hợp sản phẩm bổ sung đường uống với chế phẩm tại chỗ như Traulen – Diclofenac xịt ngoài da, cùng chế độ ăn uống, vận động và theo dõi y tế định kỳ. Đây là hướng tiếp cận toàn diện, an toàn và bền vững trong chăm sóc sức khỏe xương khớp hiện nay.