Đối với làn da, lão hóa chính là một “vết tích”của tác động bất lợi từ trong lẫn ngoài gây ra, hiện hữu trên chính làn da bởi các dấu hiệu như nếp nhăn, nám, tăng sắc tố, da kém đàn hồi,… Nếu chống lão hóa là hành trình xuyên suốt và lâu dài thì chắc chắn không thể vắng bóng sự đồng hành của cái tên Retinoids.

Qua bài viết sau đây, Anh Khuê Pharma sẽ cung cấp một số thông tin về Retinoids – “bậc thầy” của các hoạt chất chống lão hóa.

Tìm hiểu về Retinoids

Retinoids là một phân nhóm chứa các dẫn xuất của vitamin A bao gồm cả retinol, retinaldehyde, retinoic acid, retinyl esters,.. Vitamin A là một loại vitamin tan trong lipid mà cơ thể không tự tổng hợp được, chứa nhiều trong các loại thực phẩm, rau quả.

Retinoids cho thấy khả năng liên kết, hoạt hóa các thụ thể Retinoic Acid kích hoạt sự tăng sinh và biệt hóa tế bào. Retinoids được đưa vào sử dụng tại chỗ trong hơn 2 thập kỷ qua, điều trị nhiều vấn đề da từ lão hóa, cải thiện sự săn chắc và đàn hồi của làn da.

Cơ chế  tác động lên da của Retinoids

Retinoids tác động lên nhiều quá trình khác nhau của tế bào, điển hình như sự tăng trưởng và biệt hóa tế bào. Thông thường, Retinoids sau khi tiếp xúc với làn da, nhờ vào đặc tính ưu lipid nên sẽ dễ dàng khuếch tán qua màng tế bào. Khi đã thông nhập thành công vào bên trong tế bào, các Retinoids sẽ được chuyển hóa thành dạng hoạt động sau đó liên kết với các thụ thể hạt nhân khác nhau.

Retinoids là “ứng cử viên” sáng da trong việc sử dụng đại trà nhưng vẫn đảm bảo được các phản ứng đối với làn da có thể kiểm soát. Để thuận tiện cho việc lựa chọn đúng Retinoids phù hợp cho làn da của từng cá thể, Anh Khuê Pharma sẽ giúp bạn liệt kê 2 tiêu chí mà bạn cần cân nhắc khi lựa chọn Retinoids.

Xác định giai đoạn sử dụng

Tương tự như các phác đồ điều trị khác khi xác định rõ ràng mục tiêu điều trị và giai đoạn điều trị thì việc sử dụng Retinol sẽ giúp chúng ta dự đoán được đích tác động và hiệu quả. Có 2 giai đoạn mà chúng ta phải quan tâm:

• Giai đoạn điều trị: Tại giai đoạn này, Retinoids sẽ được kết hợp với các hoạt chất khác hình thành một phác đồ mạnh để tăng cường hiệu quả trị liệu. Việc lựa chọn nồng độ sẽ tùy vào khả năng đáp ứng của làn da bạn chọn đúng nồng độ phù hợp nhé.
• Giai đoạn duy trì: Khi đã đạt được đích trị liệu thì để duy trì kết quả có được, Retinoids sẽ được tăng cường kết hợp với sản phẩm phục hồi duy trì hiệu ứng sau điều trị. Giai đoạn này tần suất sử dụng có thể sẽ giảm và giãn cách khi sử dụng với các hoạt chất treatment khác.

Kiểm tra đáp ứng

Kiểm tra đáp ứng không phải là một yêu cầu bắt buộc hay đôi khi có vẻ khá dư thừa. Tuy nhiên, việc theo dõi đáp ứng của làn da sẽ hạn chế được nguy cơ kích ứng tùy theo mức độ, đặc biệt là đối với làn da nhạy cảm. Anh Khuê Pharma sẽ note một quy trình cụ thể như sau:

• Bôi một lượng nhỏ sản phẩm chứa Retinoids lên vùng da nhỏ như vùng da hàm/cổ. Quan sát ít nhất trong 24h hoặc từ 1-3 ngày để đánh giá phản ứng của da. Nếu vùng da không có phản ứng quá mức hay bình thường, bạn có thể sử dụng sản phẩm trên vùng da lớn.
• Tuy nhiên, với trường hợp nếu làn da có các phản ứng như kích ứng, châm chích, ngứa, đỏ, nóng rát thì bạn cần nên ngưng thoa sản phẩm và rửa lại vùng ra với nước muối sinh lý.
• Khi quan sát da đã ổn định hơn, thực hiện lại quy trình đánh giá đáp ứng, nếu làn da bình thường, bạn có thể sử dụng Retinoids. Nhưng nếu tình trạng kích ứng kéo dài, bạn có thể thay đổi chế phẩm Retinoids hoặc cân nhắc tham vấn ý kiến của chuyên gia hoặc bác sĩ da liễu để có phương án xử lý phù hợp nhé.

Nên sử dụng Retinoids vào buổi tối

Retinoids là một hoạt chất có đặc tính sẽ khiến cho làn da trở nên nhạy cảm hơn với ánh sáng do quá trình sừng hóa sẽ có khả năng bạt sừng, đưa lớp bóng lên trên bề mặt do đó Retinoids nên được sử dụng vào buổi tối là thích hợp nhất.

Retinoids nên sử dụng vào buổi tối vì ánh nắng mặt trời có thể làm giảm tác dụng của Retinoids và thậm chí gây ra các tác dụng phụ như mẩn đỏ, ngứa và bong tróc da. Ngoài ra, khi ngủ da có thời gian để phục hồi và tái tạo, giúp retinoids thẩm thấu tốt hơn và phát huy tối đa hiệu quả. Sử dụng retinoids vào ban đêm sẽ giúp bạn theo dõi các dấu hiệu kích ứng da dễ dàng hơn và điều chỉnh liều lượng hoặc tần suất sử dụng cho phù hợp.

Sử dụng dẫn xuất nào? Nồng độ nào?

Chuyên gia khuyên bắt đầu chậm với nồng độ thấp, sử dụng với dẫn xuất nhẹ dịu của retinoids như retinol. Tần suất sử dụng từ 2-3 lần/tuần cho đến mỗi ngày 1 lần tùy theo ngưỡng chịu đựng của làn da.

Loại da:

• Da nhạy cảm: Bắt đầu với dẫn xuất nhẹ nhàng Retinoids nồng độ thấp (0.025% – 0.1%)
• Da thường: Sử dụng Retinoids ở nồng độ cao hơn (0.2% – 0.5%)
• Da khô: Chọn Retinoids dạng kem hoặc gel để dưỡng ẩm cho da

Mục đích sử dụng:

• Chống lão hóa: Retinol, Tretinoin
• Trị mụn: Adapalene, Tazarotene
• Giảm thâm nám: Retinol, Tretinoin, Differin

Sử dụng Retinoids luôn luôn phải chống nắng

Thực tế, việc thoa kem chống nắng luôn cần thiết trong mọi quy trình chăm sóc da bất chấp bạn có dùng Retinoids hay không. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng Retinoids da bạn vô cùng nhạy cảm và dễ bị tổn thương dưới tác động của ánh sáng. Do đó, việc dùng kem chống nắng hàng ngày cho da là vô cùng quan trọng.

Đưa Retinoids vào quy trình dưỡng da như thế nào?

Về cách apply thì hiện nay chúng ta có 2 cách sử dụng phổ biến chính là bôi trần và bôi lót.

• Bôi trần Retinoids không sử dụng dưỡng ẩm: Đây là phương thức hơi “chủ quan” và mang tính cá thể, bởi không phải làn da nào cũng sẽ có thể thực hiện cách bôi này và phụ thuộc khá nhiều vào khả năng chịu đựng của làn da. Vấn đề kích ứng của retinoids luôn được ghi nhận, quan trọng là da bạn đáp ứng được hay không, nên xem xét bôi một mình retinoids hay kết hợp với dưỡng ẩm là tùy sức chịu đựng của da bạn.
• Bôi lót: là một cách lựa chọn an toàn, bởi cơ bản Retinoids là nguy cơ khiến cho làn da trở nên khô hơn. Việc sử dụng lót thêm kem dưỡng ẩm sẽ giúp làn da trở nên dịu hơn trước tác dụng của Retinoids. Điều này không có nghĩa là retinoids sẽ không tác dụng tốt như bôi trần bạn nhé. 

Nếu da bạn còn ướt thì sẽ đồng thời làm tăng tính thấm của Retinoids nên hầu hết các khuyến cáo đều yêu cầu bôi khi da khô ráo để tránh kích ứng.

Tuy nhiên, hầu hết người dùng đều sử dụng retinoids đường dài và ít nhất 1 lần có thể sớm hay muộn bạn đều có thể bị kích ứng với retinoids nên việc bổ sung vào quy trình dưỡng da ít nhất 1 loại dưỡng ẩm là điều nên làm. Đây là cách không nên dùng lâu dài.

Bôi kèm với dưỡng ẩm

Phương pháp “Buffering” làm giảm những tác dụng phụ không mong muốn của Retinoids. Hầu hết các nghiên cứu cho đến hiện nay đều khẳng định sử dụng dưỡng ẩm có thể giúp giảm các kích ứng mà tretinoin mang lại, ngay cả với làn da mụn (da mụn vẫn dưỡng ẩm nha) 

• Nếu là dạng gel: bôi trước dưỡng ẩm
• Nếu là dạng cream: bôi trước hay sau dưỡng ẩm hay mix với dưỡng ẩm hay sử dụng cả trước và sau (phương pháp sandwich layer)
• Nếu retinoids là dạng serum: Bạn nên bôi theo thứ tự lỏng trước đặc sau.

Hãy bôi dưỡng ẩm sau khi retinoids khô ráo

Đây là phương pháp hay được sử dụng nhiều nhất 1 là ngay sau khi rửa mặt trên nền da khô để giảm thiểu tính kích ứng của Retinoids, 2 là để đảm bảo retinoids gần da nhất và không bị ngăn chặn thấm vào da bởi bất kỳ hoạt chất nhất là các occlusives dưỡng ẩm nào cả. Cách này giúp bạn vừa giảm kích ứng vừa đảm bảo hiệu quả gần như tối đa của Retinoids.

Lưu ý sử dụng

Ngoài những điều trên, còn một số thận trọng cho đối tượng đặc biệt mà bạn cần phải nắm chính là phụ nữ có thai và cho con bú.

Nhóm Retinoids nói chung sử dụng đường uống là đã được ghi nhận về các độc tính trên thai nhi gây ra dị tật bẩm sinh. Vì thế, các đối tượng đặc biệt cần tránh xa các Retinoids đường uống.

Tương ứng với điều đó, Retinoids tại chỗ cũng không nên sử dụng trong suốt quá trình thai kỳ và con bú. Dù các nghiên cứu bôi tại chỗ ít được hấp thụ vào máu tuy nhiên vẫn có các ghi nhận dị tật khi sử dụng Retinoids tại chỗ trong quá trình mang thai. 

Đối với mẹ bầu và cho con bú, tốt nhất nên tham vấn ý kiến chuyên gia hay bác sĩ da liễu để biết chính xác thời điểm mà bạn phải ngưng và tái dùng sau sinh.